
Owayefunda e-UKZN Ungumthwebuli Wezithombe KaNobhala-Jikelele we-UN kwi-COP26 Climate Conference
Click here for English version
UDkt Kiara Worth, owayefunda e-UKZN ubenendawo ekhethekile engumthwebuli ogunyaziwe engqungqutheleni i-United Nations Climate Change Conference (COP26) e-Glasgow, e-Scotland, ngonyaka odlule, kangangokuthi umsebenzi wakhe uthunyelwe nakubaholi abavelele emhlabeni nezishoshovu, esingabala kubona owayengumengameli waseMelika uMnuz Barack Obama nomlingisi waseHollywoood u-Leanardo DiCaprio.
U-Worth, obengumthwebuli we-United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) waphinde wajutshwa ukuthi acoshele ngoNobhala-Jikelele we-UN uMnuz António Guterres kule ngqunquthela, waphothula iziqu ze-Bachelor of Social Science neMastazi kweZolimo e-UKZN, nezobuDokotela kwiSayensi yePolitiki eNyuvesi yase-Cape Town.
Uvame ukusebenza ngokuzimela kanti unamava ezindabeni ezithinta intuthuko nezokuxhumana, ukuthuthukisa intsha, ukufundisa nokwenza izigcawu zokucobelelana, ukubhala nokuhlela. Uphinde asebenze njengomthwebuli wezithombe we-International Institute for Sustainable Development, njengengxenye yethimba labo le-Earth Negotiations Bulletin (ENB) elibhekele nokuhlinzeka ulwazi lwansuku zonke ngezingxoxo zamazwe omhlaba mayelana nemvelo nentuthuko.
Elandisa abalandeli bakhe ezinkundleni zokuxhumana, u-Worth uthe iCOP26 ibingenye yezimqoka ezingqungqutheleni ngesimo sezulu eminyakeni eyishumi, lapho bekumele kuthathwe izinqumo ngokuphuthuma mayelana nokwehlisa izinto ezilimaza imvelo. I-COP26 bekungumhlangano wokuqala kusukela kwasayinwa iParis Agreement ngonyaka wezi-2015, lapho izinhlaka bekumele zibuyekeze imizamo yazo yokunqanda ukubhebhetheka kwesivuvu emhlabeni kungedluli ku-2°C.
U-Worth uthe uhlelo lomhlangano lwe-COP26 belungokunqanda umonakalo, ukuqoqwa kwemali yokunakekela imvelo, izindlela zokufeza iParis Agreement, izimakethe zekhaboni ezihlongozwayo, izindlela zokubhekana nezingqinamba zamandla, izixazululo kwezokuthutha, nokubhekana ‘nokulahlekelwa nomonakalo’ odalwa wukushintsha kwesimo sezulu.
Uthinte okuvelile uma kuxoxwa ngalezi zihloko nemicimbi efana noSuku Lwentsha, i-People’s Plenary eyayihlelwe yizinhlangano zomphakathi ezingeneme, nezinsuku eziphekelwe ezithinta ubulili nokuguquka kwesimo sezulu. Uphinde wabonisa nezithombe ezihambisana nezincazelo ezimfishane.
U-Worth uphinde waxoxa ngeWorld Leaders Summit ebihanjelwe ngomengameli abangaphezulu kwekhulu, ondunankulu nabaholi bohulumeni. Inhloso yalo mhlangano bekungukubeka obala isidingo sokuthi abaholi bathathe izinqumo ezizonqanda umphumela omubi wokuguquka kwesimo sezulu, ezifana nokonakala kwemvelo, ububha nezimpi.
U-Worth uthi yize kumthintile ukuqopha umsebenzi ka-Guterres ngezithombe, kodwa uzizwa ethakasile ukuzibona esebenzisana nabaholi abaphambili emhlabeni.
‘Singabantu bomhlaba owodwa futhi ngiyakholwa ukuthi ukuze sinqobe izinkinga ezibhekana nazo singabantu kumele sibe nesigungu esibumbene emhlabeni jikelele ukuqondisa izinqumo esizithathayo.’
Okunye futhi angasoze akulibala, ngokusho kwakhe, wukuthola ithuba lokuhlangana nentsha eyizishoshovu ze-United Nations oNksz Greta Thunberg, Nksz Vanessa Nakate, Nksz Elizabeth Wanjiru Wathuti, Nksz Mitzi Jonelle noMnuz Eric Njuguna ukuxoxa ngendlela yokubhekana nenhlekelele yokushintshwa kwesimo sezulu.
U-Worth wayengayena nje umbukeli kodwa wayeyingxenye yezingxoxo ngobulili edingida ngabaholi besifazane kwi-UNFCCC, nalapho ahlonishwa khona ngeqhaza lomsebenzi wakhe wokuthwebula ezingxoxweni mayelana nokushintsha kwesimo sezulu.
‘Ngithakasile ukuhlonishwa ngale ndlela, ukuqhakanjiswa komsebenzi wami nokuthi nami ngithole ukuxoxa udaba lwami,’ kusho u-Worth. ‘Kungikhumbuze ukuthi sonke zineqhaza okumele silibambe – noma kuthiwa uthwebula izithombe – nokuthi awukho umzamo ongabonwa, noma kungathiwa mncane kangakanani.’
Uthe I-Glasgow Climate Pact ihlose ukusheshisa imizamo yokuqeda ukwenza amandla kagesi ngamalahle, ukubuyekezwa kwezingxenye ze-Paris Agreement Rulebook, izibophezelo ngemali yokunakekela imvelo, nokuqhutshwa kwezingxoxo mayelana nokulahlekelwa nomonakalo.
U-Worth uthi yize ikhona inqubekela-phambili, kepha luselude ukhalo.
Funda kabanzi ngeCOP26 ku-UNFCCC Flickr account.
Amagama: ngu-Christine Cuénod
Isithombe: Sithunyelwe